Αργοναυτική Εκστρατεία, Φρίξος και Έλλη

Αργοναυτική Εκστρατεία (13ος αιώνας π.Χ) - Μέρος 5β: Φρίξος και Έλλη (β)

Και ενώ όλα ήταν έτοιμα στο βωμό, 

στον κεντρικό ναό του Ορχομενού, 

για την θυσία του Φρίξου και της Έλλης 

έγινε το θαύμα ...

Ένας ιπτάμενος κριός εμφανίστηκε στον ουρανό, πέρασε σαν αστραπή πάνω από τα κεφάλια του πλήθους των πολιτών που είχε συγκεντρωθεί για να παρακολουθήσει την τελετή της θυσίας που απάλλασσε την πόλη από τον φοβερό λοιμό, και προσγειώθηκε απαλά πάνω στο βωμό την στιγμή που ο δήμιος είχε ήδη σηκώσει το μαχαίρι για να κόψει τους λαιμούς των θυμάτων.
Αστραπιαία τα δύο παιδιά, με ένα γρήγορο άλμα, πήδηξαν στην ράχη του "ουρανοκατέβατου" σωτήρα τους.

Ο κριός αμέσως ανυψώθηκε και γρήγορα χάθηκε μέσα στα σύννεφα αφήνοντας άναυδους τους παρισταμένους. Το μόνο που πρόλαβαν να δουν ήταν το "χρυσόμαλλο" τρίχωμά του καθώς "χρύσιζε" έντονα, αντανακλώντας τις ακτίνες του Ήλιου που πέρναγαν μέσα από τα αραιά σύννεφα.

Τι είχε συμβεί?
Οι σπαρακτικές ικεσίες της Νεφέλης είχαν συγκινήσει, τελικά, την θεά Ήρα που αποφάσισε να δράσει μόνη της, δίχως την συγκατάθεση των άλλων Ολυμπίων.
Έτσι, επενέβη την ύστατη στιγμή και έσωσε τα δύο παιδιά, στέλνοντας (σε συνεννόηση με τον Ερμή) ένα ιπτάμενο "Χρυσόμαλλο Κριό", παραβαίνοντας, όμως, την Κοσμική Νομοτέλεια που απαγόρευε την χρήση θαυμάτων από τους θεούς για εξυπηρέτηση ιδιοτελών επιδιώξεων (δηλ. "ρουσφετιών").

Χάρτης που δείχνει την θέση του Ορχομενού στον Ελλαδικό χώρο
καθώς και τις σημαντικότερες πόλεις της εποχής εκείνης.
δηλ. την Ιωλκό στην Θεσσαλία, την Θήβα στην Βοιωτία, την Αθήνα στην Αττική
τις Μυκήνες, το Άργος και την Τίρυνθα στην Πελοπόννησο
και την Κνωσσό στην Κρήτη.
Επίσης φαίνεται το Αιγαίο από τον Ορχομενό μέχρι τα Στενά
από όπου πέρασε ο Χρυσόμαλλος Κριός.

Ο Χρυσόμαλλος Κριός αφού άφησε τον Ορχομενό πέταξε πάνω από την Βόρεια Εύβοια και μετά χάθηκε στον ουρανό του Αιγαίου Πελάγους.

Στον Ορχομενό, το θαύμα προσκάλεσε αντιστροφή της κατάστασης. Ο λαός, που πριν ζητούσε, μέσα στην απόγνωση του λοιμού, την θυσία των πριγκίπων, τώρα άρχισε να κατηγορεί τον Αθάμαντα για "ασπλαχνία" που δέχθηκε να θυσιάσει τα παιδιά του. Η κατάσταση εξελισσόταν απειλητική για τον Αθάμαντα και την Ινώαλλά ένα νέο δεδομένο έσωσε τον θρόνο τους.

Στον Ορχομενό κατέφθασε, μυστικά, ο Ολύμπιος Ζεύς που παρέδωσε στο βασιλικό ζεύγος ένα βρέφος.
Το βρέφος αυτό δεν ήταν ένα συνηθισμένο θνητό βρέφος. Ήταν ο καρπός της συνεύρεσης του "ηγέτη των θεών" με την Σεμέλη, αδελφή της Ινούς, δηλ. ο μελλοντικός θεός Διόνυσος.
Το βρέφος είχε μείνει χωρίς την μητέρα του καθώς η ζηλότυπη Ήρα, που ανακάλυψε την παράνομη σχέση του άστατου Δία, την είχε οδηγήσει στο θάνατο.
Έτσι, ο πρώτος των Ολυμπίων αποφάσισε να αναθέσει στην Ινώ την ανατροφή και φροντίδα του μικρού γιού του, εμφανίζοντας το θεϊκό βρέφος ως ένα από τα δικά της παιδιά, ώστε να διαφύγει από την επιβουλή της αδυσώπητης Ήρας.
Σε αντάλλαγμα ο Δίας ηρέμησε τα πνεύματα και επανέφερε την γαλήνη και την υποταγή στους αγανακτισμένους Ορχομένιους.

Η βασίλισσα του Ορχομενού, Ινώ
ταίζει με σταφύλια τον μικρό Διόνυσο.

Αλλά η Ινώ ήθελε και προσωπικό κίνητρο για να αναθρέψει τον Διόνυσο. Ο Δίας δεν είχε επιλογή. Αναγκάσθηκε να ικανοποιήσει το μίσος της για την Νεφέλη.
Έτσι, καθώς, ο Χρυσόμαλλος Κριός έφτασε πάνω από τον Ελλήσποντο η Έλλη έσκυψε να δει το Στενό, ζαλίστηκε και έπεσε στην θάλασσα.

Η Έλλη γλυστρά και πέφτει από την πλάτη του Χρυσόμαλλου Κριού,
πάνω από τον Ελλήσποντο.
Ο Φρίξος αδυνατεί να την συγκρατήσει.

Αλλά η Νεφέλη που υποψιαζόταν κάποια συναλλαγή μεταξύ του Δία και της Ινούς είχε παρακαλέσει τον θεό της θάλασσας, Ποσειδώνα, να μεριμνά για την ασφαλή μεταφορά των παιδιών της. Έτσι ο Ποσειδών μόλις είδε την Έλλη να πέφτει στο νερό, αμέσως την άρπαξε πριν πνιγεί, την μετέτρεψε σε θαλάσσια νύμφη και την έστειλε στα "Υποθαλάσσια Ανάκτορά" του για να ζήσει αιώνια μαζί με την μητέρα της Νεφέλη.

Η Έλλη βυθίζεται στα τρικυμιώδη νερά του Ελλήσποντου
παρά τις προσπάθειες διάσωσης του Φρίξου.

Όμως, όσοι άνθρωποι, στον Ελλήσποντο, είδαν την Έλλη να πέφτει στο νερό, έμειναν με την πεποίθηση ότι πνίγηκε και μετέφεραν την θλιβερή είδηση σε διερχόμενους εμπόρους που την μετέφεραν με την σειρά τους στον Ορχομενό. Περιχαρής η Ινώ, για τον θάνατο της Έλλης, αφοσιώθηκε με πάθος στην ανατροφή του Διόνυσου, παράλληλα με το μεγάλωμα των δικών της παιδιών.

Ο Φρίξος συνεχίζει μόνος το ταξίδι προς την Αία (Κολχίδα)
πάνω στην ράχη του "Χρυσόμαλλου Κριού".

Στο μεταξύ ο Χρυσόμαλλος Κριός, φέροντας στην ράχη του πλέον μόνον τον Φρίξο, πέρασε τα Στενά (δηλ. τον Ελλήσποντο, την Προποντίδα και τον Βόσπορο) και βγήκε στον Εύξεινο Πόντο (ή αλλιώς, Μαύρη Θάλασσα). Από εκεί συνέχισε κατά μήκος της Μικρασιατικής Παραλίας και έφθασε στην Αία (δηλ. στην Κολχίδα).

Ο Αιήτης, ο Φρίξος με τον Χρυσόμαλλο Κριό
και η κόρη του Αιήτη Χαλκιόπη.
(εικονογραφία σε αρχαίο αγγείο).

Εκεί, προσγειώθηκε στο ανάκτορο του σημαντικότερου βασιλέα της εποχής, του περιβόητου Αιήτη. Ο Αιήτης ειδοποιημένος από τον Δία (που ήθελε ο Φρίξος να μείνει μακριά από την Ελλάδα ώστε να μην διεκδικήσει ποτέ τον θρόνο του Ορχομενού από τα παιδιά της Ινούς) υποδέχθηκε με τιμές τον Ορχομένιο πρίγκηπα. Του πρόσφερε μάλιστα ως σύζυγο την κόρη του Χαλκιόπη.
Ευχαριστημένος ο Φρίξος από την φιλοξενία, θυσίασε τον "Χρυσόμαλλο Κριό" και πρόσφερε το δέρμα του (το περίφημο "Χρυσόμαλλο Δέρας") στον Αιήτη. Αυτός το ανήρτησε σε ένα ναό, ως δώρο του Δία και επομένως σύμβολο της μεγάλης του δύναμης και επιβολής.

Όλα έδειχναν να έχουν τακτοποιηθεί σύμφωνα με τις επιθυμίες του Δία.

Όμως, η Ήρα δεν κάθησε με σταυρωμένα χέρια. Άρχισε μία τεράστια επιχείρηση πολυετών αναζητήσεων, σε όλη την Οικουμένη, με σκοπό να βρει να βρει το νόθο παιδί του άντρα της (δηλ. τον Διόνυσο) και να το σκοτώσει.

Ο μικρός Διόνυσος διαφεύγει την οργή της Ήρας ιππεύοντας
την προσωπική του ιπτάμενη λεοπάρδαλη.

Μετά παρέλευση μιας τριετίας η Ήρα τελικά κατάφερε επιτέλους να ανακαλύψει που βρισκόταν ο νόθος γιός του Δία που τόσο μισούσε. Αλλά όταν έφθασε στον Ορχομενό, μαινόμενη και έτοιμη για να τον σκοτώσει, διαπίστωσε ότι ο μικρόςΔιόνυσος είχε πλέον δραπετεύσει για την Αίγυπτο, ιππεύοντας την ιπτάμενη λεοπάρδαλη που του πρόσφερε ο πατέρας του Δίας, για τις μετακινήσεις του.

Η θεά Ήρα στο θεϊκό της ανάκτορο, στον Όλυμπο,
σε πλήρη μεγαλοπρέπεια.

Χάνοντας την ευκαιρία για πάντα, η Ήρα, να σκοτώσει τον Διόνυσο, έστρεψε την οργή της στον Αθάμαντα και την Ινώ (που ο Δίας, αφού ολοκλήρωσε τον σκοπό του, τους εγκατέλειψε ανυπεράσπιστους στο έλεος της ανελέητης συζύγου του).

Η Ήρα έβαλε αμέσως σε λειτουργία το εκδικητικό της πρόγραμμα.
Πρώτα φρόντισε να αποκαλυφθεί στον λαό του Ορχομενού το υποχθόνιο σχέδιο που είχε χρησιμοποιήσει η Ινώ για να φέρει λοιμό στον Ορχομενό (δηλ. να ψήνονται οι σπόροι του σίτου) . Αμέσως, όλοι άρχισαν να καταφέρονται κατά της "καταχθόνιας" βασίλισσας και του "άβουλου" βασιλέα.
Στην συνέχεια φρόντισε για την διάδοση των φημών για την δωροδοκία τουΜαντείου των Δελφών.
Αμέσως η λαϊκή οργή μεταβλήθηκε σε εξέγερση.
Οι κατακτητές Αθαμάνες σφαγιάστηκαν ή εκδιώχθηκαν και ο Αθάμας, η Ινώ και τα παιδιά τους εξορίστηκαν από το βασίλειο του Ορχομενού. (Η Νεφέλη είχε λάβει την δικαίωσή της.). Η Ινώ, μάλιστα, γλίτωσε το λυντσάρισμα, εξ'αιτίας της προειδοποίησης της θεάς Αφροδίτης που προστάτευε πάντοτε τόσο αυτήν όσο και τον πατέρα της τον Κάδμο.

Η Αφροδίτη, θεά του έρωτα και του κάλλους. 

Μετά την εξορία του, ο Αθάμας και η οικογένειά του, αναζήτησε άσυλο στις διάφορες πόλεις της Βοιωτίας. Αλλά καμία δεν τους δεχόταν. Όλοι τον θεωρούσαν "δυνητικό πατροκτόνο" και επομένως "μιαρό".
Τότε, η Ινώ εγκατέλειψε τον Αθάμαντα και τα δύο παιδιά τους που αδυνατούσε πλέον να της προσφέρει βασιλική διαβίωση.
Έτσι επέστρεψε στην Θήβα όπου βασίλευε ακόμη ο πατέρας της, Κάδμος, όπου συνέχισε να ζει ως πριγκίπισσα.

Ο Αθάμας, απόλυτα δυστυχισμένος, κατευθύνθηκε βόρεια και εγκαταστάθηκε στην Άλο της Μαλίδας.

Εκεί η τύχη του άλλαξε. Οι Αιολείς της πόλης όχι μόνον τον υποδέχτηκαν με τιμές αλλά και του παρέδωσαν και τον βασιλικό θρόνο της χώρας.
Αποφασισμένος να αρχίσει μια νέα ζωή ζήτησε και έλαβε ως τρίτη σύζυγο, τηνΘεμιστώ, θυγατέρα του Υψέα, Λαπίθη βασιλέα της Θεσσαλίας. Η Θεμιστώ ανέλαβε την ανατροφή των παιδιών του ενώ στην συνέχεια απέκτησε μαζί του άλλα δυο παιδιά.

Η Θεμιστώ, τρίτη σύζυγος του Αθάμαντα
(Σύγχρονη Αναπαράσταση)

Αλλά ενώ η ζωή άρχισε επιτέλους και πάλι να του χαμογελά συνέβη το απρόσμενο.
Η Ινώ, από την Θήβα όπου ζούσε, όταν πληροφορήθηκε ότι ο πρώην σύζυγός της έγινε και πάλι βασιλέας αποφάσισε να επιστρέψει.

Μεταμφιέστηκε λοιπόν σε υπηρέτρια και έτσι κατάφερε να γίνει δεκτή στο βασιλικό ανάκτορο. Με την ομορφιά της και την ευστροφία της γρήγορα κατάφερε να γίνει η προσωπική συνοδός της βασίλισσας.
Όταν, τελικά, κατάφερε να συναντήσει τον πρώην σύζυγό της και βασιλέα, ο Αθάμας δεν μπόρεσε να αντισταθεί στην γοητεία της και άρχισε ξανά τις ερωτικές σχέσεις μαζί της. Της έδωσε μάλιστα υπόσχεση να χωρίσει την Θεμιστώ και να την κάνει, και πάλι, βασίλισσα.

Η Ινώ, δεύτερη σύζυγος του Αθάμαντα
(Σύγχρονη Αναπαράσταση)

Όμως, η Ήρα, που μισούσε αφόρητα την Ινώ, δεν ήθελε να την δει και πάλι ευτυχισμένη βασίλισσα.
Έτσι φρόντισε να πληροφορηθεί η βασίλισσα Θεμιστώ την άφιξή της ανταγωνίστριάς της αλλά και τις προθέσεις του Αθάμαντα.

Η Θεμιστώ, όταν έμαθε την κατάσταση, εξεμάνη.
Επειδή αγνοούσε ποιά είναι η Ινώ και φοβούμενη ότι τα δικά της παιδιά θα εκτοπιζόταν από την βασιλική κληρονομιά αποφάσισε να απαλλαγεί από τα παιδιά της αντιζήλου της.
Συνέλαβε, λοιπόν, ένα υποχθόνιο σχέδιο.
Κάθε βράδυ όλα τα παιδιά (και τα δικά της και της Ινούς) κοιμούνταν, σε ένα μεγάλο κοινό δωμάτιο, ανακατεμένα. Ήταν κάτι που είχε διατάξει ο Αθάμας ώστε να προστατεύει τον βραδυνό τους ύπνο των προηγούμενων παιδιών του από πιθανή επιβουλή της Θεμιστούς.
Η Θεμιστώ, λοιπόν, διέταξε την Ινώ (που την θεωρούσε άτομο της απολύτου εμπιστοσύνης της) να ντύσει το βράδυ με λευκές πυτζάμες τα δικά της παιδιά και με μαύρες τα άλλα ώστε τα μεσάνυχτα να μπει στο κοιτώνα και να σφάξει τα ανεπιθύμητα παιδιά "της άλλης".
Ωστόσο, η Αφροδίτη, που πάντοτε προστάτευε την Ινώ, φρόντισε ώστε αυτή να πληροφορηθεί το μυστικό σχέδιο της  βασίλισσας.
Έτσι η Ινώ έντυσε τα παιδιά αντίστροφα από τις δοθείσες εντολές.
Τα μεσάνυχτα, η Θεμιστώ πήρε ένα ξίφος και μπήκε μυστικά, χωρίς να την δει κανείς, στον κοιτώνα των παιδιών. Με δύο απότομες κινήσεις έκοψε τους λαιμούς των δύο παιδιών με τις μαύρες πυτζάμες και βγήκε αθόρυβα όπως είχε μπει.

Το πρωί, όλο το ανάκτορο ξύπνησε από τις σπαρακτικές ανατριχιαστικές κραυγές των υπηρετριών που μπήκαν πρώτες στην αίθουσα και αντίκρισαν το φρικτό θέαμα.
Η Θεμιστώ σηκώθηκε ήρεμα και πήγε αργά να απολαύσει τον αιματηρό θρίαμβό της.
Όταν συνειδητοποίησε τι είχε συμβεί λιποθύμησε. Όταν συνήλθε, αυτοκτόνησε.

Η Ινώ έμεινε θριαμβεύτρια της κατάστασης. Η ανταγωνίστρια βασίλισσα και τα παιδιά της εξοντώθηκαν. Και ο δρόμος για την νέα άνοδό της σε βασιλικό θρόνο ήταν ανοικτός.

Όμως, η Ήρα δεν ήταν από τους θεούς που άφηναν τον αντίπαλό τους να έχει τον τελευταίο λόγο.
Απειλώντας, με τα χειρότερα αντίποινα, την Αφροδίτη και όποιον άλλο θεό θα τολμούσε να σταθεί εμπόδιο στην τεράστια εκδίκηση που κατέκαιε την ψυχή της, έθεσε σε λειτουργία τον επαχθέστερο μηχανισμό εξόντωσης των θνητών που διέθεταν οι θεοί:
Έστειλε εναντίον του μισητού, σε αυτή, ζεύγους τις φρικτές Ερινύες!

Η Ερινύα Τεισιφόνη επιτίθεται στον Αθάμαντα και την Ινώ
και τους ενσπείρει μανία, διασαλεύοντας τον νού τους.

Αυτές έπληξαν αρχικά τον Αθάμαντα και του προκάλεσαν απόλυτη μανία.
Με τελείως θολωμένο μυαλό, και χωρίς να μπορεί να σκεφτεί οτιδήποτε, άρπαξε τον ένα γιό που είχε αποκτήσει με την Ινώ, τον Λέαρχο και τον έπνιξε με τα ίδια του τα χέρια.
Μετά οι Ερινύες στράφηκαν εναντίον της Ινούς.
Διακατεχόμενη από αντίστοιχη μανία άρπαξε τον άλλο γιό της τον Μελικέρτη και τον έριξε σε "πεπυρωμένο λέβητα" ( = καζάνι) όπου πέθανε με φρικτούς πόνους.

Ο Αθάμας μαινόμενος προσπαθεί να σκοτώσει τον γιό του Λέαρχο.
Πίσω του η Ινώ (με τον άλλο γιο τον Μελικέρτη στα πόδια της)
προσπαθεί να τον αποτρέψει.

Οι παιδοκτονίες γρήγορα έγιναν γνωστές στην Άλο. Ακολούθησε εξέγερση του λαού του βασιλείου. Έξαλλοι, οι πολίτες της Άλου, με τα διαδραματιζόμενα στο ανάκτορο της πόλης τους έδιωξαν τους δύο παιδοκτόνους από την εξουσία και το κράτος τους.

Λίγο αργότερα παίχτηκε και η τελευταία πράξη του δράματος.
- Ο Αθάμας, έχοντας χάσει έξι παιδιά, τρείς γυναίκες και δύο βασίλεια, μισούμενος από τους πάντες, δεν ήθελε πλέον να ζει. Κατευθύνθηκε προς την Πίνδο. Ανέβηκε στα Αθαμανικά Όρη και άφησε τον εαυτό του να τον κατασπαράξουν τα άγρια θηρία.
- Η Ινώ, η μεγάλη υπεύθυνη της μεγάλης τραγωδίας, πήρε το άψυχο σώμα του γιού της που η ίδια σκότωσε, του Μελικέρτη, και έπεσε στην θάλασσα. (Όμως η προστάτιδά της Αφροδίτη, δεν την άφησε να πεθάνει. Την μετέτρεψε σε θαλάσσια θεότητα με το όνομα "Λευκοθέα", που έγινε προστάτιδα των ναυτιλλομένων).

Η Νεφέλη, από τον βυθό της θάλασσας,
παρακολουθεί με ενδιαφέρον τα γεγονότα στην επιφάνεια της Γης

Η Νεφέλη, στα υποθαλάσσια "Ανάκτορα του Ποσειδώνα", παρακολουθώντας τα δρώμενα, χαμογέλασε με ευχαρίστηση. "Η εκδίκηση είναι ένα φαγητό που τρώγεται κρύο", σκέφτηκε και αγκαλιάζοντας την κόρη της Έλλη, ξεκίνησε για την συνηθισμένη υποθαλάσσια βόλτα της στον όμορφο βυθό της Μεσογείου.