Τι εόρταζαν οι Έλληνες την περίοδο των Χριστουγέννων;

Οι Έλληνες κατά την χειμερινή τροπή του ήλιου εόρταζαν την γέννηση του Διονύσου. Ο Διόνυσος απεκαλειτο «σωτήρ» και θείον «βρέφος», το οποίο γεννήθηκε από την παρθένο Σεμελη. Ήταν ο καλός «Ποιμήν», του οποίου οι ιερείς κρατούν την ποιμενική ράβδο. Τον χειμώνα θρηνούσαν το σκοτωμό του Διονύσου από τους Τιτάνες, αλλά στις 30 Δεκεμβρίου εόρταζαν την αναγέννησή του. Οι γυναίκες-ιέρειες ανέβαιναν στην κορυφή του ιερού βουνού και κρατώντας ένα νεογέννητο βρέφος φώναζαν «ο Διόνυσος ξαναγεννήθηκε. Ο Διόνυσος ζει» , ενώ σε επιγραφή αφιερωμένη στον Διόνυσο αναγράφεται:«Εγώ είμαι που σε προστατεύω και σε οδηγώ, εγώ είμαι το 'Αλφα και το Ωμέγα».

Αυτή η αρχαία Ελληνική εορτη, είχε επίσης ταυτιστεί και με την εορτη του Ηλίου, τον οποίο οι αρχαίοι λαοί είχαν θεοποιήσει. Συγκεκριμένα στους Έλληνες, είχε ταυτιστεί με τον Φωτοφόρο Απόλλωνα του Ηλίου, ο οποίος απεικονιζετο επι του ιπτάμενου άρματος του να μοιράζει το φως του Ηλίου.  Οι αρχαίοι λαοί αναπαριστούσαν την κίνηση του ήλιου με την ζωή ενός ανθρώπου που γεννιόταν κατά την χειμερινή τροπή του ήλιου που μεγάλωνε βαθμιαία καθώς αυξάνονταν και οι ώρες που ο ήλιος φωταγωγούσε την Γη, και πέθαινε ή ανασταίνονταν τον Μάρτιο την ημέρα της Εαρινής Ισημερίας, συμβολίζοντας με αυτόν τον τρόπο την αναγέννηση του φυτικού βασιλείου μέσα από την μήτρα της Γης. Το χειμερινό Ηλιοστάσιο 22-25 Δεκεμβρίου σημαίνει την αρχή του χειμώνα, και ο Ηλιος αρχίζει βαθμιαία να αυξάνει την ημέρα έως ότου εξισωθεί με την νύχτα, κατά την Ιση-μερία τον Μάρτιο. Τότε ο Ήλιος νικά το σκοτάδι, και έρχεται η άνοιξη, η εποχή της αναγέννησης για την φύση.

Η εορτή αυτή πέρασε και στην αρχαία Ρώμη με τις δημοφιλείς γιορτές των Σατουρνάλιων, προς τιμήν του Κρόνου τον Δεκέμβριο αλλά και της θεάς Δήμητρας, γι΄ αυτό και έκαναν θυσίες χοίρων για την ευφορία της γης . Τα Σατουρνάλια ήταν από τις σημαντικότερες και ονομάζονταν: « DIES INVICTI SOLIS », δηλαδή  «Ημέρα του αήττητου ήλιου». Μια εορτη που φυσικά την είχαν πάρει απο την εορτη του Φωτοφόρου Απόλλωνος - Ηλίου!

Στην αρχαία Ρώμη, η εορτή άρχιζε στις 17 Δεκεμβρίου και διαρκούσε επτά ήμερες. Στην εορτή αυτή αντάλλασσαν δώρα, συνήθως λαμπάδες και στα παιδία έδιναν πήλινες κούκλες και γλυκά σε σχήμα βρέφους για να θυμίζουν το Κρόνο, που τρώει τα παιδιά του.

Σταδιακά λοιπόν τα γενέθλια του θεού Ήλιου μετατράπηκαν σε γενέθλια του Υιού του Θεού. Θα πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι οι «εθνικοί» αποκαλούσαν την Πρώτη Ημέρα της εβδομάδας Ημέρα του θεού-Κυρίου Ήλιου, ορολογία την οποία αργότερα χρησιμοποίησαν και οι χριστιανοι για λόγους σκοπιμότητος . Κάτι που διασώζεται έως σήμερα στα Αγγλικά ως SUN-DAY, στα Γερμανικά SONN-TAG.
Ο Ιουστίνος ο μάρτυς (114-165 μ.Χ.) γράφει στη 2η απολογία του για τον Ιησού «...σταυρώθηκε, πριν το Σάββατο, ΠΟΥ ΗΤΑΝ Η ΗΜΕΡΑ ΤΟΥ "ΚΡΟΝΟΥ" και την επόμενη ημέρα ΠΟΥ ΗΤΑΝ Η ΗΜΕΡΑ ΤΟΥ (θεού) "ΗΛΙΟΥ" και η οποία μετονομάσθηκε σε ΚΥΡΙΑΚΗ, αναστήθηκε και εμφανίσθηκε στους μαθητές Του...»

Οι Αιγύπτιοι στις 25 Δεκεμβρίου εόρταζαν την γέννηση του θεού-ήλιου Όσιρη. Μετά την δολοφονία του ένα δένδρο ξεφύτρωσε στο οποίο ο Ίσις,σε κάθε επέτειο της γέννησης του στις 25 Δεκεμβρίου, άφηνε δώρα γύρω από το δένδρο. Οι Βαβυλώνιοι, και οι Φοίνικες ονόμαζαν το θεό-ήλιο Βαάλ , οι Πέρσες λάτρευαν τη γέννηση του Αήττητου-ήλιου και θεού Μίθρα Βασιλιά, ενώ οι Βραχμάνοι στην γέννηση του ψάλλουν: «Εγέρσου ω βασιλιά του κόσμου, έλα σε μας από τις σκηνές σου».

Εκτός όμως της ημέρας της γέννησης και πολλές από τις παραδόσεις που συνδέονται με τα Χριστούγεννα (ανταλλαγή δώρων, στολισμοί, κάλαντα, Χριστουγεννιάτικο δέντρο κλπ.) έχουν τις ρίζες τους σε παλαιότερες θρησκείες. Πιο συγκεκριμένα τα κάλαντα!
Πίσω από τα κάλαντα κρύβεται ένα αρχαίο Ελληνικό έθιμο με το όνομα Ειρεσιώνη, που αναφέρεται ήδη από τον Όμηρο, ο οποίος ευρισκόμενος στην Σάμο, σκάρωσε διάφορα τραγούδια τα οποία μαζί με μια ομάδα παιδιών τα τραγουδούσαν στα σπίτια των πλουσίων ευχόμενοι πλούτο, χαρά και ειρήνη. Συμβόλιζε την ευφορία και γονιμότητα της γης και εορτάζονταν δυο φορές το χρόνο, μια την άνοιξη με σκοπό την παράκληση των ανθρώπων προς τους θεούς κυρίως του Απόλλωνος-ήλιου και των Ωρών για προστασία της σποράς και μια το φθινόπωρο, για να τους ευχαριστήσουν για την συγκομιδή των καρπών. Ταυτόχρονα με τις ευχαριστίες προς τους θεούς, έδιναν ευχές και στους συνανθρώπους.

Τα παιδιά γύριζαν από σπίτι σε σπίτι, κρατώντας κλαδους ελιάς ή δάφνης στολισμένα με μαλλί (σύμβολο υγείας και ομορφιάς) και καρπούς κάθε λογής, τραγουδώντας για καλύτερη τύχη και γονιμότητα της γης. Πολλά από τα παιδιά έφεραν τον κλάδο σπίτι τους και τον κρεμούσαν στην πόρτα όπου έμενε όλο το έτος.(κάτι που συνηθίζουμε να κάνουμε σήμερα την Πρωτομαγιά). 

Ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο του Αποστόλου Αρβανιτόπουλου, σχετικό με τα έθιμα του χριστουγεννιάτικου δέντρου και των καλάνδων, μας σώζει ο Φίλιππος Βρετάκος στο βιβλίο του "Οι δώδεκα μήνες του έτους και αι κυριώτεραι εορταί των". Σε αυτό το βιβλίο του ο Φίλιππος Βρετάκος μας λέει:
"Το χριστουγεννιάτικον δένδρον συμβολίζει την αιωνιότητα της ζωής, διότι δεν γηράσκει και δεν χάνει, επομένως, την νεότητά του.  Το δένδρον όμως των Χριστουγέννων δεν το ευρίσκω, εγώ τουλάχιστον, ως ξενικήν συνήθειαν, ως νομίζεται γενικώς, αλλ' εν μέρει ως αρχαίαν ελληνικήν. Είναι, δηλαδή, υπολείμματα της περιφήμου "ειρεσιώνης", και της "ικετηρίας" των Ελλήνων, και μάλιστα των αρχαίων Αθηναίων. Ήσαν δε η μεν Ικετηρία κλάδος ελαίας, από του οποίου εκρέμων ποκάρια μαλλιού, και έφερον αυτόν όσοι ήθελον να ικετεύσουν τον Θεόν ομαδικώς, δια την απαλλαγήν του τόπου από δεινού τινός κακού, π.χ. από νοσήματος, πανώλους, χολέρας ή ομοίου. Ως επί το πολύ, όμως, εβάσταζε την Ικετηρίαν άνθρωπος, ο οποίος ήθελε να τεθή υπό την προστασίαν θεού και της ανωτέρας αρχής, για να προβή εις αποκαλύψεις εναντίον ισχυρών ανθρώπων ή αρχόντων." ("Κληρονομία του αρχαίου κόσμου", εφημερίς "Εθνος", 31 Δεκεμ.1937)

Το χριστουγεννιάτικο δέντρο εμφανίστηκε για πρώτη φορά στη Γερμανία στο τέλος του 16ου, αλλά έως τις αρχές του 19ου αιώνα δεν ήταν διαδεδομένο ευρέως - τοποθετούνταν μόνο στις εκκλησίες. Το δέντρο ως Χριστιανικό σύμβολο, συμβολίζει την ευτυχία που κρύβει για τον άνθρωπο η γέννηση του Χριστού. Σταδιακά το δένδρο άρχισε να γεμίζει με διάφορα χρήσιμα είδη- κυρίως φαγώσιμα κι αργότερα ρούχα κι άλλα είδη καθημερινής χρήσης, (κάτι που γινόταν στους αρχαίους Ελληνικούς ναούς) συμβολίζοντας την προσφορά των Θείων Δώρων. Στην σύγχρονη Ελλάδα το έθιμο το εισήγαγαν οι Βαυαροί με τον στολισμό στα ανάκτορα του Όθωνα το 1833. Μετά τον το Β’ παγκόσμιο πόλεμο το δέντρο με τις πολύχρωμες μπάλες μπήκε σε όλα τα ελληνικά σπίτια.

Φυσικά μεγάλη εντύπωση προκαλεί και το μυθολογικό γεγονός του "Αγιοβασίλη" με το έλκηθρο του που το κινούν οι ιπτάμενοι τάρανδοι. Ούτε αυτό όπως καταλαβαίνετε, δεν θα μπορούσε να μην παρθεί απο την Αρχαία Ελλάδα. Όπως αναφέραμε πιο πρίν , τον μήνα Δεκέμβριο, οι Έλληνες εόρταζαν τον Διόνυσο αλλά και τον Φωτοφόρο Απόλλωνα-Ηλίου παριστάνοντας τον πάνω στο ιπτάμενο άρμα του, να μοιράζει το φως. Το άρμα έγινε έλκηθρο, τα άλογα έγιναν τάρανδοι και το "δώρο" του φωτός που μοίραζε στους ανθρώπους ...έγινε κυριολεκτικά "μοίρασμα δώρων".

Τέλος το κόψιμο της βασιλόπιτας αποτελεί εξέλιξη του Ελληνικού εθίμου του εορταστικού άρτου, τον οποίο οι Έλληνες πρόσφεραν στους θεούς σε μεγάλες αγροτικές γιορτές, όπως τα Θαλύσια και τα Θεσμοφόρια.

 http://www.ellinikoarxeio.com/2010/08/christmas-in-ancient-greece.html#ixzz2E4fK9J9C

http://wwwaristofanis.blogspot.gr/

===           ===========           ===========            ===========           ===============
επισης, επισυναπτω ενα σχολιο σχετικο με τους εορτασμους των ημερων του μηνος "Δεκεμβριου" ενος καλου ερευνητου του Ελληνισμου. Του κυριου Γ. Γεωργιαδη

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ13 Δεκεμβρίου 2012 10:11 π.μ.

ΣΥΜΦΩΝΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΙΕΡΑΝ ΜΑΣ ΠΑΡΑΔΟΣΙΝ:

ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΑΚΟΝ ΔΩΔΕΚΑΗΜΕΡΟΝ
-------------
ΕΜΕΙΣ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΕΟΡΤΑΖΟΜΕ ΚΑΤ' ΑΥΤΑΣ ΤΟ ΚΑΤ' ΕΞΟΧΗΝ ΙΕΡΟΝ "ΜΥΣΤΗΡΙΑΚΟΝ ΔΩΔΕΚΑΗΜΕΡΟΝ", ΜΕ ΑΝΑΦΟΡΑΝ ΕΙΣ ΤΟΝ ΘΕΟΝ ΕΚΑΣΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ !
ΓΕΝΙΚΟΣ ΕΦΟΡΟΣ ΤΟΥ ΔΩΔΕΚΑΗΜΕΡΟΥ ΕΙΝΑΙ Ο ΘΕΟΣ ΔΙΟΝΥΣΟΣ .
-------------

ΕΝΑΡΞΙΣ ΚΑΤΑ ΤΟ ΗΛΙΟΣΤΑΣΙΟΝ

ΚΥΡΙΑΡΧΙΑΙ ΗΜΕΡΩΝ
ΘΕΟΙ-ΝΟΜΟΙ-ΖΩΔΙΑ
(ιδιόμορφον, οι Θεοί ΔΕΝ αντιστοιχούν στους συνήθεις νόμους εφ' ων κυριαρχούν κατα τους μήνας)

1. ΘΕΑ ΕΣΤΙΑ - ΝΟΜΟΣ ΚΙΝΗΣΕΩΣ - ΖΥΓΟΣ

2. ΘΕΟΣ ΑΡΗΣ - ΝΟΜΟΣ ΖΩΗΣ - ΣΚΟΡΠΙΟΣ

3. ΘΕΑ ΑΡΤΕΜΙΣ - ΝΟΜΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ - ΤΟΞΟΤΗΣ

4. ΘΕΟΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ - ΝΟΜΟΣ ΜΟΡΦΟΠΟΙΗΣΕΩΣ - ΑΙΓΟΚΕΡΩΣ

5. ΘΕΑ ΗΡΑ - ΝΟΜΟΣ ΘΕΙΟΥ ΕΡΩΤΟΣ - ΥΔΡΟΧΟΟΣ

6. ΘΕΟΣ ΠΟΣΕΙΔΩΝ -ΝΟΜΟΣ ΕΞΕΛΙΞΕΩΣ - ΙΧΘΕΙΣ

7. ΘΕΑ ΑΘΗΝΑ -ΝΟΜΟΣ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΕΩΣ ΚΑΙ ΘΕΙΟΥ ΦΩΤΟΣ - ΚΡΙΟΣ

8. ΘΕΑ ΑΦΡΟΔΙΤΗ - ΝΟΜΟΣ ΑΡΜΟΝΙΑΣ - ΤΑΥΡΟΣ

9. ΘΕΟΣ ΑΠΟΛΛΩΝ - ΝΟΜΟΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ -ΔΙΔΥΜΟΙ

10. ΘΕΟΣ ΕΡΜΗΣ - - - ΚΑΡΚΙΝΟΣ

11. ΘΕΟΣ ΖΕΥΣ - - - ΛΕΩΝ

12. ΘΕΑ ΔΗΜΗΤΗΡ - - - ΠΑΡΘΕΝΟΣ